ไส้เลื่อนเป็นยังไงกัน

"เต้นจนเป็นไส้เลื่อน" "กระโดดจนเป็นไส้เลื่อน" สมัยเด็กๆได้ยินประโยคเหล่านี้อยู่บ้าง ไม่รู้ว่าคนอื่นเคยได้ยินกันมั๊ย แต่ว่าเป็นประโยคขำๆเบาๆของเพื่อนผู้ชาย เราเป็นผู้หญิงก็ไม่รู้หรอกค่ะว่าคืออะไร จนกระทั่งมาเรียนหมอ เอ....ตกลงแล้วไส้เลื่อนเป็นยังไงกันแน่นะ วันนี้ขอมาเล่าเรื่องนี้ละกันค่ะ

อะไรคือไส้เลื่อน แล้วเกิดขึ้นได้ยังไง
ตรงตามชื่อเลยค่ะ ไส้เลื่อน ก็คือไส้มันเลื่อน (ดูจะกำปั้นทุบดินไปหน่อย) เลื่อนไปไหน?? เรื่องราวมีอยู่ว่า ปกติลำไส้ของเราก็อยู่ในท้องของเรา บางคนมีความดันในช่องท้องสูง ซึ่งเกิดจากหลายสาเหตุเช่น ไอเรื้อรัง ไอบ่อย ท้องผูกเรื้อรังต้องเบ่งบ่อยๆ เป็นต้น ทีนี้ลองนึกถึงหนังไททานิก เวลาที่เรือจมน้ำกำลังเข้ามาในห้อง น้ำจะเข้าที่ไหนก่อนค่ะ คำตอบคือ "กระจกหน้าต่าง" กระจกหน้าต่างแตกออกแล้วน้ำก็ทะลักเข้ามา ที่เป็นอย่างงั้นเพราะตลอดกำแพงของห้อง จุดที่อ่อนแอที่สุดคือกระจกนั่นเอง กรณีนี้เหมือนกันเวลาที่เรามีาความดันในช่องท้องมากๆ ลำไส้ที่อัดอยู่ในท้องเราก็ทะลักออกมาจากช่องท้อง ในบริเวณที่ผนังหน้าท้องอ่อนแอที่สุด ซึ่งในผู้ชายบริเวณนั้นคือ "ขาหนีบ"!!!  ไม่ใช่หลุดออกมาข้างนอกนะคะ แต่หลุดมาอยู่ในผนังอีกชั้นที่อ่อนแอกว่าที่ขาหนีบ ซึ่งในบางรายก็เป็นถุงยื่นๆออกมาตรงขาหนีบ แต่บางคนก็หลุดมาที่ "ถุงอัณฑะ"

โอเค สรุปง่ายๆ ไส้เลื่อนก็คือลำไส้ของเรา ที่หลุดออกมาเกิดเป็นก้อนๆที่ขาหนีบนั่นเอง

แล้วไส้เลื่อนเป็นยังไง
ก็อย่างที่ได้เล่าไป ไส้เลื่อนพบมากในผู้ชาย พบในผู้หญิงน้อยกว่าผู้ชายถึง 10 เท่า ไส้เลื่อนมีลักษณะเป็นก้อน ยื่นออกมาที่ขาหนีบ จับๆดูจะเหมือนเป็นเนื้อของเราที่ย้อยออกมา และเป็นถุงๆด้านใน หรือบางคนก็ยื่นออกมาลงไปในถุงอัณฑะ ช่วงแรกๆจะเป็นก้อนที่ยุบเอง โป่งเอง โดยที่ถ้ายืนจะโป่งออก แต่ถ้านอนลงจะยุบเข้าไป เวลาที่ยื่นออกมาบางครั้งก็สามารถดันกลับเข้าไปได้

ความจริงไส้เลื่อนแบ่งความรุนแรงออกเป็น 4 แบบคือ
แบบแรก ยุบกลับเข้าไปได้เอง อาจต้องใช้มือดันแต่ก็ยังยุบกลับได้
แบบที่สอง ไม่สามารถดันกลับเข้าไปได้ แต่ไม่มีอาการอื่นๆ
แบบที่สาม ไม่สามารถดันกลับเข้าไปได้ และยังมีอาการของ "ลำไส้อุดตัน" หรือ "ลำไส้ขาดเลือด" ด้วย อันนี้ลองนึกถึง เวลาใส่แหวนแล้วเอานิ้วออกไม่ได้ ถ้านิ้วมันยังอยู่ได้สบายดีก็เป็นแบบที่สอง แต่ถ้าแหวนมันรัดจนนิ้วม่วง นิ้วชาไปหมดอันนี้ก็เป็นแบบที่สาม ซึ่งถือเป็นภาวะเร่งด่วน ต้องรีบผ่าตัด!!!

ขอเสริมซักเล็กน้อยเกี่ยวกับลำไส้อุดตัน อาการก็คือ ไม่ถ่าย ไม่ผายลม ปวดท้องใต้สะดือ ปวดแบบบีบๆ เป็นพักๆ ปวดเหมือนมีคนมาปิดลำไส้ และที่บริเวณไส้เลื่อนอาจปวดมากด้วยเช่นกัน ส่วนลำไส้ขาดเลือดก็เป็นอาการปวดท้องมากเช่นกัน มีไข้ และอาจถึงขึ้นความดันเลือดต่ำ ช็อคได้ทีเดียว

ถ้าเป็นไส้เลื่อนต้องทำยังไง
คำตอบมีคำตอบเดียวค่ะ "ผ่าตัด" เป็นโรคที่ต้องผ่าตัด "ทุกราย" จริงๆ เนื่องจากว่าเราไม่มีทางรู้ว่าจะเกิดการรัดจนลำไส้อุดตันเมื่อไหร่ ดังนั้นจึงต้องผ่าตัดทุกราย แต่ความรีบก็ขึ้นกับอาการของคนไข้ ถ้าเป็นแค่แบบแรก หรือแบบที่สอง ก็นัดมาผ่าตัด ไม่ต้องรีบมากนัก (แต่ก็ควรเร็วที่สุด)

 แต่ถ้าเป็นแบบที่สามหมอจะลองให้ยาแก้ปวด และดันกลับดู ถ้าดันได้ ก็จะรอให้ยุบบวมประมาณ 2 วันแล้วมาผ่าตัด แต่ถ้าดันกลับไม่ได้คงต้องเข้าห้องผ่าตัดทันที

การผ่าตัดที่ว่านี้ก็เป็นการผ่าตัดเพื่อซ่อมแซมผนังหน้าท้องที่อ่อนแอให้ปิดแน่น ป้องกันไม่ให้ลำไส้ไหลออกมาอีกค่ะ

โรคนี้ป้องกันได้ด้วยการลดปัจจัยเสี่ยง เช่นการท้องผูก อาการไอเรื้อรัง หรือยกของหนักนะคะ

ขอให้ลำไส้อยู่กับร่องกับรอยค่ะ อิอิ