ริดสีดวงทวาร นั่งไม่ได้จริงหรือ??

"ก็ลมมันเย็น" เป็นประโยคฮิตอยู่ช่วงหนึ่งสมัยที่หมอยังเด็กๆ พูดเล่นกันทีไรก็หัวเราุะทุกที ด้วยความรู้สึกว่าเป็นวิธีบอกว่า "ฉันเป็นริดสีดวงนะ" แต่ไม่อยากพูดตรงๆ ความจริงอาจเป็นเพราะโรคนี่ใครเป็นก็มักจะรู้สึกอาย เพราะว่าเป็นโรคที่อยู่ในที่ลับ แม้จะต้องถอดให้หมอตรวจก็เรียกว่าต้องแข็งใจกันสุดๆ โรคนี้เป็นยังไง วันนี้ขอมาเล่าไขความกระจ่างค่ะ

มันเป็นยังไง???
สำหรับหลายคนอาจจะไม่รู้ด้วยซ้ำว่าโรคนี้เป็นยังไง ส่วนใหญ่คนที่เป็นริดสีดวงจะมาหาหมอเพราะว่ารู้สึกว่ามีก้อนจุกอยู่ที่ทวารหนัก ไมไ่ด้อุดตันนะคะ ยังถ่ายอุจจาระได้อยู่ แต่ก้อนมันอยู่ตรงนั้น และอีกส่วนหนึ่งมาเพราะว่าถ่ายเป็นเลือดสด ไม่ใช่แค่ปนเล็กน้อยนะคะ แต่ไหลออกมาเยอะมากเลย ตกใจ เลยมาหาหมอ อีกส่วนหนึ่งมีอาการปวดที่ก้น ปวดมากนั่งไม่ได้จนต้องบอกว่า "ก็ลมมันเย็น" :P

แล้วมันคืออะไร??
ริดสีดวงทวารเกิดจากการโป่งพองของเส้นเลือดดำค่ะ เป็นเส้นเลือดดำที่อยู่ข้างในลำไส้ของเรา ใกล้ๆกับรูก้น เวลาที่เรามีแรงดันจากลำไส้มากๆ เช่น เป็นท้องผูกบ่อยๆ ต้องเบ่งอุจจาระมาก การตั้งครรภ์ ความอ้วน เส้นเลือดดำของเราก็เหมือนกับลูกโป่งน้ำค่ะ เราถือเอาปากลูกโป่งขึ้น ปลายลูกโป่งข้างล่างมันก็จะโป่งๆ แล้วถ้าเรามีความดันของลำไส้มากก็เหมือนกับเราพยายามบิดลูกโป่งน้ำข้างบน  บิดไปเรื่อยๆ ตรงปลายของมันก็ยิ่งโป่ง ยิ่งโป่ง (เสี้ยวไส้ว่าจะแตกทีเดียว) นั่นแหล่ะคะ เวลาเราเบ่งบ่อยๆ หรือเวลาที่เราอ้วน เส้นเลือดดำที่ก้นก็จะยิ่งโป่งๆ เป็นจนเป็นก้อนโผล่ออกมาทางรูก้นเลยทีเดียว

จะรู้ได้ยังไงว่าเราเป็น
ความจริงแล้วถ้าเป็นน้อยๆก็อาจไม่มีอาการเลย เชื่อกันว่าเราทุกคนมีริดสีดวงทวารด้วยซ้ำ เพียงแต่เป็นมากเป็นน้อย ถ้าเป็นน้อยๆ ไม่มีอาการอะไรก็ไม่ต้องกังวลหรอกนะคะ คุณยังถือเป็นคนปกติอยู่ (เพราะอย่างที่บอก ใครๆก็เป็นกัน) แต่ถ้ามันเริ่มก่อปัญหา อันนี้อาจจต้องรักษา

อาการของโรคนี้ก็อย่างที่บอก บางคนถ่ายออกมาเป็นเลือดสีแดงสดๆ ที่เลือดออกเป็นเพราะริดสีดวงเป็นเส้นเลือดดำที่โป่งออก ทำให้ผนังบางไปด้วย เวลามีอุจจาระที่แข็งก็จะไปขรูดกับเส้นเลือดดำทำให้ผนังฉีกขาด มีเลือดออกได้ค่ะ บางคนไม่ีเลือดออกแต่ปวดที่รูก้น ปวดหน่วงๆ ตึงๆ (ถ้าปวดจี๊ดแบบมีดบาด อาจจะไม่ใช่โรคนี้นะคะ) บางคนมีก้อนออกมาที่รูก้น โดยริดสีดวงจะแบ่งความรุนแรงเป็น 4 ระดับ

ระดับหนึ่ง เป็นก้อนอยู่ข้างใน หมอตรวจแล้วเห็น แต่คนที่เป็นเองก็ไม่เห็นหรอกนะคะ

ระดับที่สอง มีก้อนออกมาเวลาที่เบ่งถ่าย แล้วก้อนก็กลับเข้าไปเอง อันนี้ส่วนใหญ่คนที่เป็นก็ไม่รู้ตัวเหมือนกันเพราะว่าพอหยุดเบ่งก้อนริดสีดวงก็จะผลุบกลับเข้าไปเอง ยกเว้นว่าสังเกตจริงๆ ว่าเวลาถ่ายเหมือนมีก้อนมาจุกอยู่ที่รูก้น

ระัดับที่สาม มีก้อนออกมาเวลาที่เบ่งถ่าย แต่ถ้าจะให้กลัีบเข้าไปต้องใช้นิ้วดันกลับเข้าไป อาจจะดูน่าขยะแขยงนิดหนึ่ง แต่สำหรับคนที่เป็นการดันก้อนกลับเข้าไปได้ทำให้ใช้ชีวิตได้สบายขึ้นนะคะ

ระดับที่สี่ รุนแรงสุดคือถึงจะพยายามเอานิ้วดันกลับเข้าไป แต่มันก็ไม่ยอมกลับเข้าไป!!! (โอ้ น่ากลัวอะไรขนาดนั้น)

รักษายังไงได้บ้างนะ
ก่อนอื่น ปัจจัยสำคัญที่ทำให้เป็นริดสีดวงทวาร คือภาวะท้องผูกบ่อยๆ ดังนั้นถ้ารู้ว่าเป็นก็ควรกินน้ำมากๆ ทานอาหารที่มีกากใย ขับถ่ายให้เป็นเวลา ร่วมกับการรักษาริดสีดวงด้วยวิธีอื่นๆค่ะ

ถ้าเป็นไม่รุนแรง แค่ระดับที่หนึ่งก็อาจรักษาด้วยยารับประทาน และยาเหน็บที่ทวารหนัก ช่วยให้เส้นเลือดดำหดตัว และกินยาระบายเพื่อให้อุจจาระนิ่มลง ถ่ายได้สะดวกขึ้น ไม่ต้องเบ่งมากเดี๋ยวริดสีดวงจะใหญ่ขึ้นอีก) นอกจากนี้หมอก็มักจะแนะนำให้แช่ก้นในน้ำอุ่นถ้าเกิดว่ามีอาการปวดมาก จะทำให้สบายขึ้น (ไม่เป็นไม่รู้หรอก)

ถ้าเป็นที่ระดับรุนแรงขึ้น เป็นระดับสอง หรือ หนึ่งที่ก้อนใหญ่หน่อย หรือ ลองใช้ยาแล้วแต่ไม่ได้ผลก็มีวิธีมามายใช้ เช่น รัดด้วยหนังยาง (อันนี้ต้องให้คุณหมอทำให้นะคะ เป็นหนังยางที่ทำมาสำหรับการนี้โดยเฉพาะค่ะ) จี้ไฟฟ้า เป็นต้น

สำหรับระดับสาม และระดับสี่ คงต้องอาศัยการผ่าตัด ตัดหัวริดสีดวงออกเลยนะคะ หลายคนก็คงกลัวการผ่าตัดอยู่ ช่วงที่แผลยังไม่หายดีก็อาจจะลำบากซักหน่อย แต่ว่าหลังจากนั้นก็สบายนะคะ

มากินผักผลไม้เพื่อการขับถ่ายที่ดี ปลอดจากโรคริดสีดวงกันนะคะ