ก่อนอื่นต้องรู้จักน้ำดีก่อน "น้ำดี"เป็นสารที่ช่วยในการย่อยอาหารพวกไขมันที่เรากินเข้าไป น้ำดีจะทำให้มันแตกตัวออก ทำให้ลำไส้เราย่อยอาหารได้ดีขึ้น ส่วน "ถุงน้ำดี" เป็นที่เก็บของน้ำดี ไม่ใช่ที่สร้าง ย้ำว่า "ไม่ใช่" อวัยวะที่สร้างน้ำดี เพราะว่าจริงๆแล้วน้ำดีสร้างขึ้นโดยตับ แล้วถามว่าถุงน้ำดีมีประโยชน์อย่างไร อันนี้ทางการแพทย์ก็ยังทราบไม่แน่ชัด เพราะคนจำนวนมากที่ตัดถุงน้ำดีไป ก็ยังอยู่สุขสบายอยู่ เพียงแต่ถ้ากินอาหารมันๆมากๆ ก็อาจจะย่อยไม่ค่อยดี และย่อยช้า
นิ่วในถุงน้ำดี เกิดขึ้นจากอะไรเหรอ
ปกติแล้วเวลาน้ำดีถูกสร้างขึ้นจะประกอบด้วย น้ำ เกลือน้ำดี สารเม็ดสี และมีส่วนประกอบของไขมันชนิดหนึ่งที่พวกเราคุ้นชื่อกันดี "คอเลสเตอรอล" สารเม็ดสีเป็นสีจากเม็ดเลือดของเรา เวลาที่มันหมดอายุก็จะถูกแยกส่วน โดยสารเม็ดสี(ที่ไม่ใช้แล้ว)ก็จะทิ้งออกมาทางน้ำดี ส่วนเจ้าคอเลสเตอรอลนี่จะมากจะน้อยก็ขึ้นกับอาหารที่เรากินนี่แหละค่ะ
ที่นี้เจ้าน้ำดีเนี๊ย ลองนึกถึงโอวัลตินที่ชงยามเช้า ถ้ามีส่วนประกอบปกติ แบบพอดีๆ ก็จะรวมตัวเป็นเนื้อเดียวกัน เวลาระบายออกก็ไปพร้อมๆกันหมด แต่เวลาที่มีอะไรซักอย่างมากเกินไป ก็จะเริ่มไม่ละลาย กลายเป็นเม็ดๆลอยอยู่เต็มไปหมด หรือเวลาที่ตั้งทิ้งไว้"นิ่งๆ" ไว้นานๆ ก็จะเริ่มตกตะกอน จับกันเป็นก้อน นั่นแหละค่ะ นิ่วในถุงน้ำดีเกิดขึ้นด้วยกระบวนการเดียวกัน ถ้าน้ำดีของเรามีส่วนประกอบไม่สมดุล เช่นมี คอเลสเตอรอลมาก หรือมีเม็ดสีมาก (ส่วนใหญ่มักจะเป็นกับคนที่มีโรคประจำตัวอย่างโรคเม็ดเลือดแดงแตกง่าย) มันก็จะเริ่มมีส่วนที่ไม่ละลาย หรือถ้าเกิดการระบายของน้ำดีไม่ดี เช่นการอดอาหารนานๆ น้ำดีของเราก็จะเริ่มมีตะกอนขึ้นมา เป็นบ่อยๆเข้าก็เริ่มจับกันเป็นก้อนแข็งๆ เป็นนิ่วในถุงน้ำดีขึ้นมา
ถ้าเป็นนิ่วในถุงน้ำดี จะรู้สึกยังไง
ความจริงแล้วคนที่มีนิ่วในถุงน้ำดีมีมากมาย และส่วนใหญ่ไม่รู้ตัว!!! เพราะว่าเขาเหล่านั้นสบายดี ไม่มีอาการผิดปกติใดๆ หลายคนที่ตรวจพบเพราะว่าไปตรวจสุขภาพระจำปี โดยที่ร่างกายแข็งแรงมาตลอด อ่านมาถึงตรงนี้ก็อย่าพึ่งตกใจ รีบวิ่งไปโรงพยาบาลเพื่อตรวจสุขภาพ ตรวจหานิ่วนะคะ เพราะว่านิ่วในถุงน้ำดีนี้ไม่อันตราย ถ้าเรายังรู้สึกสุขสบายเป็นปกติ สรุปคือ อาการของเราเป็นสิ่งสำคัญกว่า ถ้าสบายดีก็ยังไม่จำเป็นต้องทำอะไร บางคนอาจจะงงๆ เพราะว่าหมอบางท่านแนะนำให้ผ่าตัดทันทีที่ตรวจเจอนิ่ว โดยที่คุณเองก็สบายดีมาตลอด เดี๋ยวจะอธิบายให้ฟังภายหลังนะคะ
สำหรับบางคนที่มีอาการของนิ่ว คือเจ้านิ่วอาจจะมีมากแล้วก็เลยเริ่มสร้างปัญหา อาการที่เกิดขึ้นมี หลายแบบ คือ แบบระคายเคืองถุงน้ำดีเล็กๆน้อย หรือ เป็นถุงน้ำดีอักเสบ หรือ ท่อน้ำดีอุดตัน
บางครั้งนิ่วในถุงน้ำดีไปเกิดจากการเสียดสีของนิ่วกับผนังถุงน้ำดี (น้ำแข็งในแก้วน้ำเลยค่ะ เขย่าไปมาก็ดังก็องแก็งๆ กระทบกับผนังแก้วไปมา และบางครั้งอาจเกิดจากนิ่วทำให้เกิดการอุดตันชั่วคราว(เหมือนเวลากินชานมไข่มุก ที่บางทีดูดๆแล้วไข่มุกก็มาอุดหลอดหน่ะคะ เดี๋ยวมาอุด แต่ก็หลุดไปได้เอง พูดถึงแล้วหิวน้ำเลยทีเดียว) เหตุการณ์เหล่านี้ทำให้เกิดอาการคือปวดท้องบริเวณชายโครงข้างขวา ปวดแน่นเป็นพักๆ ครั้งละประมาณ 1/2-1 ชั่วโมง แล้วเดี๋ยวก็หายเอง แล้วก็ปวดขึ้นมาใหม่อีก บางคนปวดร้าวไปหลังบริเวณสะบัก มักเป็นมากเวลากินอาหารมันๆ(เพราะอาหารมันๆ จะกระตุ้นให้ถุงน้ำดีบีบตัว) แต่งางคนก็เป็นขึ้นมาเองก็มี ถ้าเป็นมากๆเข้าอาจเกิดการติดเชื้อ และการอักเสบขึ้น (อักเสบ=บวม แดง ร้อน) ตามมากลายเป็น "ถุงน้ำดีอักเสบ" ขึ้นได้
ถ้าวันดีคืนดี เกิดวันดีคืนดี นิ่วหลุดจากถุงน้ำดีมาอุดที่ท่อน้ำดี แล้วติดอยู่อย่างงั้น ก็จะเกิดเป็นท่อน้ำดีอุดตันได้ อาการคือ ปวดท้องที่ชายโครงข้างขวาเหมือนกัน แต่จะไข้จะไม่ธรรมดา คือเป็นไข้สูงมาก หนาวสั่น และมักมีอาการตัวเหลืองตาเหลืองร่วมด้วย เป็นหลายวันจะมาอุจจาระสีซีด!!! สีซีดที่ว่าคือเป็นสีเทาๆ ไม่น่าเชื่อใช่มั๊ยค่ะ แต่ว่ามีจริงๆ ที่เป็นแบบนี้เพราะว่าความจริงแล้วสีเหลืองของอุจจาระนั้นมาจากน้ำดีนั่นเอง!!! (โอ้ ความรู้ใหม่)
การรักษาหล่ะ
การรักษาก็ขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วยขณะนั้น
ถ้าไม่มีอาการ ก็มีความเชื่ออยู่ 2 ค่ายนะคะ อันแรกคือ ไม่จำเป็นต้องทำอะไร เหตุผลอย่างที่เคยอธิบายตอนแรก คือมันไม่อันตราย และคนส่วนใหญ่ก็อยู่กับมันได้โดยไม่มีอาการผิดปกติ ค่ายนี้ไม่อยากเสี่ยงกับการผ่าตัดซึ่งสามารถเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมาภายหลังได้ อีกค่ายเชื่อว่าควรจะผ่าตัดออก เพราะวันดีคืนดีเกิดคุณเป็นถุงน้ำดีอักเสบขึ้นมา และมารักษาไม่ทัน อาจมีการติดเชื้อเข้าสู่กระแสเลือด และอาจเสียชีวิตได้เลยทีเดียว อย่างไรก็ตามความจริงเราก็ไม่ได้บังคับว่าต้องเชื่อค่ายไหน แต่อยู่ที่เราชั่งน้ำหนัก ความเสี่ยง 2 ฝั่ง กับข้อดีข้อเสีย ทิ้งไว้ก็เกิดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ผ่าตัดก็มีความเสี่ยง ส่วนใหญ่เราก็จะให้ผู้ป่วยตัดสินใจ (เดี๋ยวนี้หมดยุคของการรบอกว่า "แล้วแต่หมอ" แล้วนะคะ"
ถ้ามีอาการแต่ไม่มีการติดเชื้อ หรือการอุดตัน แนะนำให้ผ่าตัดออกค่ะ แม้ว่าอาการเหล่านี้จะหายเองได้ เพราะว่ามีโอกาสเป็นซ้ำสูง และมีโอกาสเกิดการอักเสบ และอุดตันในภายหลังได้มาก ส่วนถ้ามีการติดเชื้อ เราจะให้ยาฆ่าเชื้อจนอาการดีก่อนแล้วค่อยไปผ่าตัด และสำหรับรายที่มีการอุดตันจนตัวเหลืองตาเหลือง ก็ต้องไปผ่าตัดค่ะ ถึงจะหาย
การผ่าตัดสมัยนี้ก็ทันสมัยค่ะ มีทางเลือกเป็นการผ่าตัดส่องกล้อง แผลหน้าท้องเล็กนิดเดียว และฟื้นตัวเร็วค่ะ
ถุงน้ำดีผ่าไปแล้ว ไม่เป็นไรเหรอ
เหมือนกับไส้ติ่งค่ะ อย่างที่ได้บอกไปว่าน้ำดีสร้างจากตับ คนที่ตัดถุงน้ำดีไป ก็สามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ คำตอบคือ ไม่เป็นไรค่ะ
หวังว่าวันนี้จะไขข้อข้องใจเกี่ยวกับนิ่วในถุงน้ำดีได้เยอะนะคะ แล้วไว้พบกันใหม่ ของให้ทุกคนมีความสุขสุขภาพแข็งแรงค่ะ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น
คิดยังไง บอกหมอได้ค่ะ