หัวกระแทกอย่างแรง!! ทำไงดี

แน่นอนว่าหลายคนคงเคยได้ยินมาว่า บางคนประสบอุบัติเหตุ หัวกระแทกอย่างแรงจนสลบ หรือจนมีเลือดออกในสมอง ถึงขั้นกลายเป็นเจ้าชาย เจ้าหญิงนิทรา พอเรา หรือคนใกล้ตัวเราประสบอุบัติเหตุบ้าง ก็เริ่มสงสัยว่า "จะเป็นอะไรมากมั๊ย" แล้วจะรู้ได้ยังไง มาลองอ่านดูกันค่ะ (อ่านแล้ว หวังว่าจะทำให้นั่งซิ่งหลายคน หันมาใส่หมวกกันน็อกนะคะ)

อันตรายจากศีรษะกระแทก
คำถามแรกคือ การที่หัวของเรากระแทกกับของแข็งอย่างแรง จะทำให้เกิดอะไรได้บ้าง (จะสลบจริงๆเหมือนเวลานางเอกเอาไม้ฟาดหัวผู้ร้ายรึเปล่า)

ก็ไล่ตามจากชั้นนอกไปชั้นในนะคะ ที่เห็นกันชัดๆอันแรกคือที่ผิวหนัง อาจจะฟกช้ำดำเขียว อันนี้ก็คงไม่ค่อยแปลกซักเท่าไหร่ รุนแรงขึ้นอีกหน่อยก็ "หัวโน" ก็คือเห็นเป็นลูกๆขึ้นมา ไม่ได้เกิดขึ้นทันที แต่มักจะเกิดตามหลังจากที่ถูกกระแทกแล้วซัก 1-2 ชั่วโมง อันนี้เป็นจากการที่มีเลือดออกใต้ผิวหนังมาก เลือดมาคั่งรวมกันจนเห็นผิวหนังปูดขึ้นมา แรงขึ้นอีกก็อาจจะมีผิวหนังฉีกขาด เลือดอาบ ที่เรียกกันว่า "หัวแตก" ความจริงก็คือเลือดที่ไหลออกจากผิวหนังที่ฉีกขาดนั่นเอง

ถัดเข้ามาเป็นกะโหลกศีรษะ การกระแทกอย่างแรงมากๆ ก็สามารถทำให้กะโหลกศีรษะร้าวได้ และอาจจะถึงกับแตกเป็นชิ้นได้ แต่แรงกระแทกจนทำให้กะโหลกร้าวหรือแตกได้นั้น มักจะแรงมากจนน่าจะกระทบกระเทือนสมองด้วย แต่ส่วนใหญ่แล้วในคนที่เกิดการกระทบกระเทือนที่สมองอาจไม่พบการแตกร้าวของกะโหลกเลยก็มี

มาถึงส่วนที่ทุกคนอย่างรู้มากที่สุดคือ "สมอง" การกระแทกทำให้สมอง"ช้ำ"ได้ ที่สมองช้ำเป็นได้จาก 2 แบบ แบบแรกคือ แรงกระแทกส่งผ่านจากกะโหลกไปถึงสมอง ทำให้เกิดรอยช้ำของสมอง "ตรงกับ" ตำแหน่งที่ถูกกระแทก แบบที่สองคือนึกถึงเวลาที่เราเขย่าขวดที่มีเหรียญข้างใน เราสะบัดขวดไปทางขวา แต่เหรียญจะกระทบกับขวดด้านซ้าย อันนี้มักเกิดในกรณีที่เรากำลังเคลื่อนที่แล้วมีของแข็งมากระแทกหัวเราอย่างจัง ทำให้กะโหลกเราเปลี่ยนทิศเคลื่อนที่ทันที สมองที่ยังเคลื่อนไปทางเดิมก็เลยกระแทกกับกะโหลก จนเกิดรอยช้ำของสมองที่ "ตรงข้าม" กับบริเวณที่ถูกกระแทก

พอสมองเรากระแทกแล้วก็มักจะเลือดออก แล้วแต่ความหนัก และการส่งผ่านแรง ถ้าผ่านเส้นเลือดใหญ่ หรือแรงกระแทกแรงมากก็อาจมีเลือดออกมาก ถ้าเส้นเลือดเล็ก และแรงกระแทกน้อยก็มีเลือดออกน้อย เลือดที่ออกไม่มากเราอาจจะแค่ปวดหัว แต่หลังจากนั้น เลือดก็จะถูกดูดซึมกลับเข้าสู่ร่างกาย อาการก็หายได้เอง แต่ถ้าเลือดออกมากอาจจะกดสมองทำให้เรามีอาการเช่น ซึมลง หน้าเบี้ยว ปากเบี้ยว แขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด พฤติกรรมเปลี่ยน หรือ หมดสติไปเลยก็ได้

แล้วต้องทำยังไง
สิ่งสำคัญคือ "อาการ" ของเราค่ะ ขอแบ่งความรุนแรงออกเป็น 3 ขั้น

ขั้นแรก หลังจากที่ศีรษะกระแทก อาจจะมีอาการปวดหัวเล็กน้อย มึนงงเล็กน้อยได้ แต่ก็หายได้เองในเวลาไม่ถึงชั่วโมง หลังจากนั้นก็ใช้ชีวิตได้ปกติ ถ้าเป็นแบบนี้แม้ว่าหัวจะโน หรือหัวแตก หรือแค่ช้ำ อันนี้ก็อย่าพึ่งกังวล เพราะน่าจะเป็นไม่มาก ไม่ต้องนอนโรงพยาบาลค่ะ แต่กันไว้คือควรจะสังเกตอาการเองใน 24 ชั่วโมง ถ้ามีอาการผิดปกติก็ควรกลับมาพบแพทย์ค่ะ

ขั้นที่สอง หลังจากที่ศีรษะกระแทก ภายใน 24 ชั่วโมงมีอาการคือ คลื่นไส้อาเจียน ปวดศีรษะมาก หรือมีช่วงที่หมดสติไม่รู้สึกตัวไป จำเหตุการณ์ต่างๆไม่ได้หมด อันนี้สมควรมาพบแพทย์อีกครั้งเพื่อตรวจร่างกายซ้ำ เอ็กซเรย์สมอง หรือ นอนเฝ้าดูอาการที่โรงพยาบาลค่ะ

ขั้นที่สาม คือภายใน 24 ชั่วโมงมีอาการที่ชัดเจน เช่น ซึม หมดสติ แขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด พูดไม่รู้เรื่อง พฤติกรรมเปลี่ยน อันนี้ควรรีบส่งโรงพยาบาลทันที และควรได้เอ็กซเรย์สมองโดยเร็วเพื่อดูว่ามีเลือดออกในสมองมากน้อยแค่ไหนค่ะ และเพื่อวางแผนการรักษาต่อไปค่ะ โดยมากถ้ามีอาการถึงกับหมดสติ ไม่รู้สึกตัว แขนขาอ่อนแรง ก็มักมีเลือดออกมาก และต้องผ่าตัดสมองเพื่อเอาเลือดที่กดสมองออกค่ะ

สรุปแล้วสิ่งสำคัญคือการสังเกตอาการค่ะ การเอ็กซเรย์สมองก่อนมีอาการมักจะไม่เจออะไรค่ะ ถึงเจอก็ยังไม่จำเป็นต้องผ่าตัด เพราะว่าเลือดเหล่านี้ร่างกายสามารถดูดซึมออกไปได้เอง สิ่งที่ทำได้ก็คือสังเกตอาการไปก่อนค่ะ ถ้าไม่มีอาการการผ่าตัดเรียกว่าเจ็บตัวฟรีก็ว่าได้ค่ะ

เหล่านักซิ่งทั้งหลาย สวมหมวกกันน็อกกันเถอะค่ะ ถึงเจ้าหญิงนิทราจะได้เจ้าชายรูปงาม แต่ชีวิตจริงการจุมพิตไม่ทำให้ฟื้นคะ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------