อัมพฤกษ์ อัมพาต คืออะไร??

หลายคนคงเคยได้ยินโรคอัมพฤกษ์ อัมพาตกันมาก่อน อาจจะแค่เคยได้ยิน บางคนก็เคยเห็นมาบ้างว่าเป็นโรคที่ทำให้หลายคนต้องนอนติดเตียง เดินเองไม่ได้ ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ขณะที่สติสัมปชัญญะทุกอย่างยังครบถ้วน หรือบางคนก็เหมือนจะคิดได้เหมือนเดิม แต่ไม่สามารถสื่อสารสิ่งที่ตัวเองพูดออกมาได้ หลายคนกลัวว่าจะเป็นเพราะว่าบางส่วนก็รักษาไม่หาย และที่สำคัญ โรคนี้ยิ่งมาถึงมือหมอเร็ว ยิ่งมีโอกาสหายมาก คนที่มาช้าเกินไปก็น่าเสียดาย โรคนี้เป็นยังไง เกิดจากอะไร วันนี้มีคำตอบค่ะ

อัมพฤกษ์ อัมพาต คืออะไร
อัมพาตหมายถึงอาการไม่มีแรง ขยับไม่ได้ ส่วนใหญ่หมายถึงแขนขา คือแขนขาไม่มีแรงอยากจะยกก็ยกไม่ได้ หรือแม้แต่ขยับ กระดิกนิ้วก็ยังทำไม่ได้

ส่วนอัมพฤกษ์ คืออาการอ่อนแรง ไม่ถึงกับขยับไม่ได้แบบอัมพาต แต่ว่าอ่อนแรง อาจพอขยับได้ แต่ยกไม่ขึ้น หรือยกขึ้นแต่หยิบจับอะไรไม่ได้ หยิบของขึ้นมาก็หล่นหลุดมือ เพราะว่าไม่มีแรงกำมือ

เกิดจากอะไร
ส่วนใหญ่เมื่อพูดถึงอัมพฤกษ์ อัมพาต เรามักจะหมายถึงสาเหตุจากการที่สมองขาดเลือด แต่ความจริงแล้วก็มีหลายสาเหตุ ร่างกายของเรามีเส้นประสาทสั่งการเป็นขั้นๆ เหมือนสายไฟ นึกถึงนิ้วของเราถูกสั่งการจากสมอง เหมือนนิ้วเราเป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าชนิดหนึ่งและต้องเสียบปลั๊กที่สมอง นิ้วทั้ง 5 นิ้ว และกล้ามเนื้อทุกมัดที่แขนมีปลั๊กคนละอัน สายไฟของมันวิ่งไปตามทางเดียวกันคือจากแขน ไปที่ไหล่ ไปที่กระดูกสันหลัง แล้ววิ่งตรงขึ้นสมอง ทุกส่วนของร่างกายมีระบบแบบนี้ มันวิ่งเข้าหาตัว ไปที่กระดูกสันหลัง แล้วตรงขึ้นสมอง การตัดขาดของปลัํกระหว่างทาง ไม่ว่าจะเป็นที่ใดทำให้เครื่องใช้ไฟฟ้านั้นๆ ทำงานไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นที่สมอง หรือกระดูกสันหลังก็ตาม

ทีนี้โรคที่ทำให้เกิดอัมพฤกษ์ อัมพาตก็เลยเป็นได้ตั้งแต่ โรคที่สมอง อย่าง เส้นเลือดในสมองอุดตัน ทำให้สมองขาดเลือด เลือดออกในสมอง มะเร็งในสมอง เส้นเลือดโป่งพองในสมอง หรือเป็นโรคที่ไขสันหลัง (ซึ่งอยู่ในกระดูกสันหลัง) เช่น กระดูกสันหลังหัก กระดูกสันหลังเคลื่อน (ส่วนใหญ่จะเป็นจากอุบัติเหตุ) ติดเชื้อที่กระดูกสันหลัง หรือไขสันหลัง เนื้องอกกระดูกสันหลัง หรือไขสันหลัง

แต่สาเหตุส่วนใหญ่ของโรคอัมพฤกษ์ อัมพาตคือ เส้นเลือดอุดตันในสมอง ซึ่งวันนี้เราจะมาพูดถึงสาเหตุนี้กันค่ะ

ทำไมเส้นเลือดถึงอุดตัน
ส่วนใหญ่เกิดจากลิ่มเลือดค่ะ เวลาที่เราอายุมากขึ้น ร่วมกับมีไขมันในเลือดสูง เบาหวาน หรือความดันสูง ทำให้ตามผนังเส้นเลือดของเรามีไขมันมาเกาะ (แม้คนที่ไม่มีโรคประจำตัวเลย ก็มีเหมือนกันนะคะ) ลองนึกถึงท่อระบายน้ำที่ไม่เรียบ เส้นเลือดที่มีไขมันมาเกาะก็เป็นเช่นนั้น พอนานวันเข้าบริเวณที่ไม่เรียบนั้นจะเริ่มมีตะกอนมาพอกสะสม ใหญ่ขึ้นๆ ในเส้นเลือดเราก็เป็นเช่นนั้นเหมือนกัน นานวันเข้าก็มีเม็ดเลือดและ สารต่างๆนานา มาช่วยกันพอกเป็นลิ่มเลือดบริเวณที่ไม่เรียบนั้น ทีนี้วันดีคืนดีเกิดเจ้าลิ่มเลือดที่พอกอยู่ที่หลอดเลือดเนี๊ย เกิด "หลุด" แล้วไหลไปตามกระแสเลือด

เส้นเลือดของเราจะใหญ่ต้นทาง และตีบลงปลายทาง เหมือนถนนเส้นใหญ่ค่อยๆซอยออกไปเป็นเส้นเล็กเรื่อยๆ จนถึงบ้านของเราก็เป็นถนนแคบๆ กลับมาที่ลิ่มเลือดที่หลุดออกมามันก็จะวิ่งไปตามกระแสเลือดจนถึงเส้นที่เล็กจนมัน "อุด" พอดี ความจริงแล้วเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นได้หลายที่ อาจจะเป็นที่หัวใจ ทำให้เกิดหัวใจขาดเลือด อาจจะเป็นที่ตา ทำให้จอประสาทตาขาดเลือด หรือเป็นตามปลายเท้าทำให้เกิดนิ้วขาดเลือดก็ได้ แต่ถ้าเป็นที่สมองก็จะเกิดเป็นอัมพฤกษ์อัมพาตนั่นเอง

อาการจะเป็นยังไง
อาการก็คือเป็นอาการแขนขาอ่อนแรงเฉียบพลัน อยู่ๆก็เป็นขึ้นมา ส่วนใหญ่จะเป็นซีกเดียวของร่างกายเช่นขาขวากับแขนขวา หรือขาซ้ายกับแขนซ้าย (ถ้าเป็นทั้ง 2 ข้าง น่าจะเป็นจากอย่างอื่นค่ะ) บางทีอาจไม่ได้เป็นทั้งแขนแต่เป็นแค่มือถือของไม่ได้  กำแน่นไม่ได้ก็ได้  และบางคนจะมีอาการอื่นด้วยเช่น หน้าเบี้ยว ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด กินน้ำแล้วน้ำไหลออกจากปาก หรือบางคนถ้าเป็นมากอาจมีอาการงง ซึม พูดไม่รู้เรื่อง หรือหมดสติได้

ต้องทำยังไง
ทันทีที่สังเกตเห็นอาการก็ควรรีบไปโรงพยาบาลทันที ให้เร็วที่สุด เพราะสมองของเราถ้าขาดเลือดและเริ่มมีการตายแล้ว ส่วนที่เสียไปจะไม่สามารถกลับมาได้ แต่ถ้ายังไม่ตาย การให้ยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำจะทำให้สมองส่วนนั้นฟื้นคืนมาได้

ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐค่ะ ดูแลสุขภาพด้วยนะคะ